Odpowiednie zbilansowanie diety i prawidłowe żywienie mają na celu zapewnienie organizmowi podaży niezbędnych składników pokarmowych w potrzebnych ilościach i we właściwym stosunku. W praktyce polega to na realizacji ustalonych norm żywieniowych.

 

Zapotrzebowanie na makroskładnik, jakim jest białko determinowane jest przez następujące czynniki:

• Gospodarkę energetyczną organizmu – zaspokojenie potrzeb energetycznych jest kwestią pierwszorzędną i to poziom dostarczanej energii determinuje sposób wykorzystania białka

• Stan fizjologiczny i wiek – u organizmów rozwijających się, kobiet ciężarnych i karmiących produkcja białka jest intensywniejsza, ponieważ organizm, oprócz samej regeneracji tkanek, ma zwiększone potrzeby w związku z budową nowych komórek

• Stan zdrowia – choroby, w których zwiększony jest katabolizm, zwykle wiążą się ze zwiększonymi potrzebami organizmu na syntezę nowego białka; są jednak stany, w których wydalanie białka może być utrudnione (np. poprzez nieprawidłową funkcję nerek), co także należy wziąć pod uwagę w określaniu zapotrzebowania

• Masę ciała – poziom zapotrzebowania na białko i aminokwasy egzogenne odnosi się do oceny zapotrzebowania na azot białkowy w momencie równowagi azotowej – to umożliwia wyliczenie dodatkowych ilości azotu, niezbędnych do pokrycia potrzeb wzrostowych młodych organizmów – bilans azotowy jako „złoty standard”

• Aktywność fizyczną – u osób aktywnych fizycznie poziom zapotrzebowania na białko wzrasta. Wiąże się to z koniecznością zaspokojenia potrzeb związanych z przyrostem beztłuszczowej masy ciała i naprawy uszkodzeń mięśni po wysiłku fizycznym

• Wartość odżywczą białka – jakość białka jest niezbędnym czynnikiem decydującym o zapotrzebowaniu na ten składnik, w związku ze zróżnicowanymi zdolnościami poszczególnych białek do pokrycia potrzeb ustroju na azot i niezbędne aminokwasy w odpowiednich ilościach

 

W Polsce, w kolejnych nowelizacjach norm (z 2008 r., 2012 r. oraz 2017 r.), ustalane są normy na białko i zalecenia dotyczące jego spożycia. W polskich normach zalecane ilości podano na dwóch poziomach: EAR (średniego zapotrzebowania grupy) oraz RDA (zalecanego spożycia). Poziomy norm wykorzystywane są przez dietetyków w codziennej pracy – zarówno w ocenie prawidłowości żywienia, jak i w planowaniu żywienia zbiorowego lub podczas opracowywania jadłospisów i zaleceń dla osób indywidualnych. Norma dla białka na poziomie RDA jest tak ustalona, aby zaspokoić zapotrzebowanie większości osób w grupie (97,5% populacji). Zalecane dzienne spożycie (RDA) białka dla osoby dorosłej zostało określone na poziomie 0,9 g/kg masy ciała. Rekomendacja ta została ustalona na podstawie bilansu azotowego jako norma fizjologiczna, konieczne do zaspokojenia podstawowych potrzeb żywieniowych na ten składnik. Jest to minimalna ilość białka, potrzebna do normalnego funkcjonowania organizmu.

 

Białko niepodważalnie jest niezbędnym składnikiem, jednak często bywaa przeceniane, a jego podaż przesadzona. Pomimo tego, niektóre rekomendacje dotyczące podaży wydają się być zachowawcze. Naturalnie, zalecenia mają to do siebie, że w krok z badaniami, wciąż ulegają modyfikacjom. Jak zostało wspomniane powyżej, aktualnie, według polskich norm żywienia, za poziom RDA przyjęto podaż 0,9 g białka/kg masy ciała. Dane International Protein Board zalecają jednak nieco wyższe (<35% energetyczności diety) wartości białka dla poszczególnych populacji.

​

Tabela 1. Zapotrzebowanie na białko wg Inernational Protein Board