Migrena – jak z nią walczyć – wskazówki dietetyczne

#migrena #żywienie #dieta

Migrena, to stan dla którego określnie „koszmarny” nie jest ani odrobinę przesadzone. Pojawiający się pulsujący ból głowy, nudności i światłowstręt potrafią zepsuć każde plany. To jedna z tych przypadłości, która dotyka częściej kobiety niż mężczyzn. Panie cierpią na migrenę 2-3 razy częściej, a także doświadczają bardziej uporczywych, wyłączających i długotrwałych bólów głowy. Jakby tego było mało, mają większe szanse do nawracających epizodów migrenowych.

Najczęściej mamy do czynienia z migreną z aurą (MA) lub migreną bez aury (MO).

• MO jest najpowszechniejszym rodzajem migreny i doświadcza jej około 80-85% pacjentów.

• MA związana jest z występowaniem objawów poprzedzających napad bólowy lub mu towarzyszących m.in. takich jak: niewyraźne widzenie, częściowy lub całkowity zanik wzroku oraz zawroty głowy.

Farmakoterapia nierzadko jest niewystarczająca, może również być źle tolerowana lub wiązać się z wystąpieniem niepożądanych skutków ubocznych. Z tego powodu poszukiwane są alternatywne rozwiązania, w tym skuteczna profilaktyka. Znacząco bardziej kuszącą opcją jest przecież możliwość zapobiegania, niż reagowania gdy atak bólu już się rozpoczął.

Migrena - jak jej przeciwdziałać?

Poszukiwanie alternatyw dla leków mogących przeciwdziałać wystąpieniu migreny, skłoniło badaczy do przyjrzenia się substancjom znajdujących się w żywności i ich potencjalnym prozdrowotnym właściwościom. Choć nadal brakuje konkretnych wytycznych i niemożliwym jest określenie jednoznacznych zaleceń dla „diety migrenowej”, to możemy już z pewną dozą ostrożności wysnuwać przypuszczenia co do potencjalnie skutecznych interwencji żywieniowych.

Musimy mieć na uwadze, że migrena jest wielowymiarowym i złożonym zaburzeniem, na które wpływają czynniki genetyczne i środowiskowe. Z tego względu sama dieta może nie wystarczyć i by skutecznie przeciwdziałać jej napadom bólowym, mogą okazać się konieczne trwałe zmiany stylu życia.

Co na ten moment wiemy, czego unikać?

Zauważono, że zapoczątkowanie ataku migreny może nastąpić po spożyciu określonych produktów. Te artykuły żywnościowe zaleca się zidentyfikować i wyeliminować. Jest to wysoce indywidualna kwestia. Wymaga samokontroli i dokładnego obserwowania swojego organizmu.

Każdy pacjent z bólem głowy może mieć określony wyzwalacz lub unikalny zestaw wyzwalaczy. Do głównych podejrzanych zaliczamy sery, czekoladę (kakao), owoce cytrusowe, kawę (produkty z kofeiną), pomidory, cebulę, nabiał, węglowodany proste, produkty drożdżowe, lody, glutaminian sodu oraz czerwone wino (alkohol).

Pokarmy te są najczęściej wskazywane przez chorych jako potencjalnie szkodliwe. Co ważne, nie powinniśmy ich eliminować „w razie czego”, jeśli nie zauważamy ich szkodliwego wpływu na nasz organizm.

Niektórzy pacjenci twierdzą, że określone pokarmy wywołują ból głowy tylko w połączeniu ze stresem lub długotrwałym wysiłkiem fizycznym. Warto także zaznaczyć, że niektóre badania zwracają uwagę na to, iż napad bólowy może być inicjowany w zależności od czasu narażenia i ilości spożytego składnika żywnościowego. Warto zaznaczyć, że niektóre pokarmy mogą wywoływać ból głowy po ich spożyciu, podczas gdy inne po odstawieniu (np. Kofeina). Dodatkowo niektóre składniki mogą wywoływać ból głowy tylko w podgrupach pacjentów np. u osób cierpiących na chorobą trzewną (gluten).

Migrena, a masa ciała

W prospektywnym badaniu trwającym 11 miesięcy stwierdzono zależność między masą ciała, a występowaniem przewlekłych codziennych bólów głowy. Zauważono, że u osób otyłych (BMI ≥ 30), pięciokrotnie częściej względem osób z prawidłową masą ciała (18,5–24,99) dochodziło do pojawienia się bólu głowy, natomiast u osób z nadwagą (BMI: 25–29), trzykrotnie częściej.

Związek między migreną, a nadmierną masą ciała jest w ostatnich latach coraz częściej analizowany. Według badań obserwacyjnych osoby z otyłością doświadczają częstszych i silniejszych bólów głowy w porównaniu z osobami o prawidłowym wskaźniku BMI. Poza tym stwierdzono, że zarówno otyłość brzuszna, jak i otyłość ogólna są niezależnymi czynnikami ryzyka pojawienia się epizodu migrenowego. Dodatkowo zauważono także, że migrena zwykle współistnieje z zespołem metabolicznym. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy przyjmuje się, że zalecanym postępowaniem przy współwystępującej migrenie z zespołem metabolicznym jest, redukcja masy ciała, wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, podejmowanie codziennej aktywności fizycznej, wraz z przestrzeganiem zasad higieny snu oraz zmniejszeniem poziomu stresu.

Migrena, a tłuszcze

Przy tendencji do występowania migren warto zwrócić uwagę na równowagę kwasów omega-3 i omega-6. W diecie przeciętnego Europejczyka znacząco przeważają tłuszcze n6, natomiast zaniedbuje się przyjmowanie codziennej porcji n3. W badaniach zauważono, że prawidłowy stosunek tych kwasów przyczynia się do łagodniejszego przechodzenia epizodów migrenowych. Warto zainteresować się jak sytuacja wygląda w naszej diecie i wprowadzić do tygodniowego menu dwie porcje ryb oraz dobrej jakości olej roślinny dodawany na zimno do gotowych potraw. Produkty warte rozważenia w celu uzupełnienia EPA i DHA to makrela, łosoś, pstrąg tęczowy, olej lniany, siemię lniane oraz orzechy włoskie.

Migrena, a sód

W kontekście profilaktyki występowania epizodów migrenowych rozważana jest dieta DASH z kontrolowanym spożyciem sodu. Celem tej strategii żywieniowej jest obniżenie ciśnienia krwi w tym nadciśnienia tętniczego. Wykazano, że poziomy sodu są wyższe w płynie mózgowo-rdzeniowym pacjentów z migreną niż u osób z grupy kontrolnej, szczególnie podczas napadu bólu głowy. Dostępne dane dotyczące spożycia sodu w związku z bólem głowy skupiały się głównie na spożyciu glutaminianu sodu, który określany był jako potencjalnie wyzwalający napady migrenowe. Brakuje jednak nadal dobrze zaprojektowanych badań klinicznych, które mogłyby jednoznacznie określić słuszność stosowania diety niskosodowej w profilaktyce migren.

Migrena, a diety rośline

Dieta może również wpływać na występowanie migreny poprzez bardziej pośrednie mechanizmy. Niektóre badania sugerują, ze zmiany w stężeniu estrogenów w osoczu w trakcie cykli miesiączkowych, mogą dodatnie korelować z napadami bólów głowy. Wydaje się, że zmiany diety, na model wegański niskotłuszczowy, bogaty w błonnik, zmniejsza aktywność estrogenów oraz intensywność i czas trwania objawów napięcia przedmiesiączkowego. Można oczekiwać, że taki styl żywienia zmniejszy częstość występowania bólów głowy w okresie przedmiesiączkowym. Dane sugerują, że niskotłuszczowa dieta wegańska może być korzystna, łącząc zalety diety bogatej w błonnik i diety wolnej od wyzwalaczy pochodzenia zwierzęcego. Do tej pory nie powstało zbyt wiele badań, które określałyby w jasny sposób terapeutyczny wpływ diety wegańskiej na występowanie migren.

Autor: Agnieszka Hirschfeld

Bibliografia:

V. A. Andreeva, F. Szabo de Edelenyi, N. Druesne-Pecollo, M. Touvier, S. Hercberg, P. Galan, Macronutrient Intake in Relation to Migraine and Non-Migraine Headaches. Nutrients. 2018 Sep; 10(9): 1309

P. M. Rist, ScD, J. E. Buring, ScD, T. Kurth. Dietary patterns according to headache and migraine status: A cross-sectional study. Cephalalgia. 2015 Aug; 35(9): 767–775.

F. Puledda, K. Shields. Non-Pharmacological Approaches for Migraine. Neurotherapeutics. 2018 Apr; 15(2): 336–345

S. Razeghi Jahromi, Z. Ghorbani, P. Martelletti, C. Lampl, M. Togha, On behalf of the School of Advanced Studies of the European Headache Federation (EHF-SAS). Association of diet and headache. J Headache Pain. 2019; 20(1): 106

P. Gazerani. Migraine and Diet. Nutrients. 2020 Jun; 12(6): 1658.

A. E Bunner, U. Agarwal,Joseph F Gonzales, F. Valente, N. D Barnard. Nutrition intervention for migraine: a randomized crossover trial. J Headache Pain. 2014; 15(1): 69

M. M. Shaik, S. Hua Gan. Vitamin Supplementation as Possible Prophylactic Treatment against Migraine with Aura and Menstrual Migraine. Biomed Res Int. 2015; 2015: 469529